Inleiding and Doel

Dit document beschrijft "Blad1" van het Excel Programma Pensioen-generatie.xls .
De bedoeling van het programma is om te laten zien hoe de opbouw van een pensioen verloopt als je uitgaat van het bestaande pensioenstelsel. In dit stelsel worden alle bijdragen van alle deelnemers in een pot gestort. Van uit deze pot worden alle pensioenen betaald. Dit systeem gaat uit van het concept van solidariteit tussen alle generaties.

Het programma omvat de geboortejaren over een periode beginnende bij 1900 tot het jaar 2100
De opbouw per deelnemer bestaat uit twee periodes: Voor 65 en Na 65.

• Voor 65 moet de participant bijdragen betalen. Deze bijdragen worden berekend uitgaande van een standaard percentage van het loon.
• Na 65 zijn er uitkeringen. Deze uitkeringen worden berekend aan de hand van de bijdragen en dat iedere deelnemer 70% van het laatst verdiende loon krijgt. In pricipe is daar geen garantie voor.

Voor a copy van het programma in zip formaat kies: PENSIOEN.XLS
Deze Zip file bevat twee EXCEL programma's: pensioen-generatie.xls en Pensioen-geboortejaar.xls.

Dit laatste programma beschrijft een nieuw pensioenstel dat uitgaat van het begrip geboortejaarrekening.
Voor de meer details ga naar: pensioen-geboortejaar.xls

Beschrijving en Bediening: "Blad1"

"Blad1" bestaat uit twee stukken:

• Het bovenste stuk, de bovenste drie lijnen, bevat hoofdzakelijk de invoer gegevens.
• Het onderste stuk bevat de resultaten.
  De resultaten bestaan ook uit drie stukken.
  • De resultaten vanaf 1900 tot 2000
  • De resultaten vanaf 2000 tot 2100
  • De resultaten vanaf 2100 tot ongeveer 2200. Dit is het jaar dat de laatste in dit stelsel is overleden
• Deze resultaten kun je ook opdelen van links naar rechts in drie stukken.
  • De meest linkse 5 kolommen gaat over de bevolkings opbouw, specifiek het aantal deelnemers van de geboortejaren 1900, 2000 en 2100
    
  • De middelste 7 kolommen gaat over de inkomsten en uitgaven van het pensioenfonds. De belangrijkste is kolom 12 die aangeeft het totale opgespaarde kapitaal. Als dit negatief is dan heb je een probleem.
  • De meeest rechtse 3 kolommen gaat over het verloop van het kapitaal van de deelnemers met de geboortejaren 1900, 2000 en 2100.

Als je het programma wil uitvoeren dan kies je de knop Reken

"Blad1" maakt gebruik van 9 ingang parameters: "spreiding", "geboortejaar", "gemiddelde lt", "pensioen lt", "loon", "l index %", "m rente %", "bijdrage %" en "target %", "strategie" en "c rente in %"
Ieder van deze parameters (in het geel) kan de gebruiker varieren

	geboortejaar	1900	2000	2100	loon	1000	bijdrage %	5,0	cnt	0
spreiding	gem leeftijd	60	60	60	l index %	0	target %	70,0
70	pensioen lt	60	60	60	m rente %	2,0					totaal	1900	2000	2100
jaar	geboorten	aantal	aantal	aantal	deelnemers	loon	bijdrage	inkomsten	uitgaven	rente	pot	kapitaal	kapitaal	kapitaal

• De ingangs parameter spreiding geeft aan de spreiding in het aantal geboortes. Het maximum aantal geboortes is 100 en dat valt in het jaar 2000.
• De ingangs parameter geboortejaar zijn eigenlijk 3 parameters. De eerste geeft aan het startjaar van het pensioenfonds. De derde geeft aan het geboortejaar van de laatste groep deelnemers. De tweede slaat op het gemiddelde.
• De ingangs parameter gem leeftijd zijn eigenlijk ook 3 parameters. De eerste geeft aan de gemiddelde leeftijd van de deelnemers die geboren zijn in 1900. De derde slaat op het jaar 2100. De tweede wordt berekend aan de hand van het tweede geboortejaar.
• De ingangs parameter pensioen leeftijd zijn eigenlijk ook 3 parameters. De eerste geeft aan de pensioen leeftijd van de deelnemers die geboren zijn in 1900. De derde slaat op het jaar 2100. De tweede wordt berekend aan de hand van het tweede geboortejaar.
• De ingangs parameter loon geeft aan het loon in het begin. Dit is het jaar 1900.
• De ingangs parameter l index % geeft aan de loon index in procenten. Deze parameter geeft aan de groei van het loon.
• De ingangs parameter m rente % geeft aan de markt rente in procenten. Dit is de rente waarmee uw opgespaard kapitaal jaarlijks mee toeneemt.
• De ingangs parameter bijdrage % geeft aan de jaarlijkse bijdrage in het pensioenfonds in procenten van het loon.
• De ingangs parameter target % geeft aan de doelstelling het pensioenfonds, hoeveel procent van het loon het fonds jaarlijks uitbetaald.

De resultaten van het programma staat in vijtien kolommen:

		1900	2000	2100							totaal	1900	2000	2100
jaar	geboorten	aantal	aantal	aantal	deelnemers	loon	bijdrage	inkomsten	uitgaven	rente	pot	kapitaal	kapitaal	kapitaal
2174				1	1	1000	50	2203830	3564960	13611132	-88			15
1900	36	36			36
1925	56	35			1184	1000	50	1734			1734	1734
1960	85	18			3434	1000	50	1375107	12600	369646	1732153	66981
1974	93	1			4171	1000	50	2576499	1052800	970503	2494202	15
2000	100		100		5157	1000	50	5441714	4478600	2516861	3479976
2025	94		98		5597	1000	50	8820148	9048200	4451633	4223581		4856
2060	69		50		5135	1000	50	13893472	16970800	7554974	4477646		186062
2076	55		1		4571	1000	50	16058227	20762000	8959975	4256202		1465
2100	36			36	3505	1000	50	18845553	26128900	10860519	3577172
2125				35	1685	1000	50	21015014	30814700	12424790	2625104			1734
2160				18	133	1000	50	22038380	35273000	13583331	348711			66981
2174				1	1	1000	50	2203830	3564960	13611132	-88			15

• De kolom "jaar" geeft aan het geboortejaar van de deelnemers. De eerste rij en de onderste rij zijn hetzelfde.
• De kolom "geboorten" geeft aan het aantal geboortes in het jaar. Zoals je kunt zien ligt het maximum in het jaar 2000.
• De kolom "1900" en "aantal". geeft aan de leeftijdopbouw van de deelnemers met het geboortejaar 1900.
• De kolommen "2000","2100" en "aantal" gaan over de jaren 2000 en 2100.
• De kolom "deelnemers" slaat op het potentieel totaal aantal deelnemers in het pensioen fonds. Dit is niet het echte aantal deelnemers want sommige zijn nog jonger dan 25.
• De kolom "loon" geeft aan het salaris dat de deelnemer ontvangt. Het salaris is afhankelijk van de parameter l index %. (loon index)
• De kolom "bijdrage" staat de bijdrage in het pensioen fonds per deelnemer. Dit is een percentage van het loon en kun je varieren via de parameter bijdrage %
• De kolom "inkomsten" geeft het totaal van inkomsten van alle deelnemers.
• De kolom "uitgaven" geeft het totaal van inkomsten van alle deelnemers.
• De kolom "rente" geeft het totaal van de ontvangen rentes op het kapitaal. De toename per jaar is een percentage van het totale kapitaal en kun je varieren via de parameter m rente % (markt rente)
• De kolom "totaal" en "pot" geeft aan het totale kapitaal van alle deelnemers.
• De kolom "1900" en "kapitaal" geeft aan de kapitaal op bouw van de deelnemrs die geboren zijn in 1900.
• De kolommen "2000","2100" en "kapitaal" gaan over de jaren 2000 en 2100.

Blad1, Blad2, Blad3 en Blad4

• "Blad1" is het meest simpele voorbeeld. De gemiddelde leeftijd is constant (60 jaar) en de pensioen leeftijd is constant (ook 60 jaar).
  De loon index is 0% , de markt rente is 2% en de bijdrage is 5%. Als je deze waardes kiest en je kiest Reken dan is het resultaat dat in het jaar 2174, als alle deelnemers overleden zijn, de pot is "precies" nul is.
  
  • Verander de marktrente van 2% naar nul en kies Reken.
    Let nu op wat er gebeurd met de variabele "cnt". Deze veranderd in 1910, 1920, 1930 ... tot 2170 en springt dan naar nul.
    In het vakje onder "totaal" en "pot" in de rij "2174" staat nu het getal -13611220. Dwz het pensioenfonds is failliet. Als je naar beneden gaat dan zie je dat dit gebeurde in het jaar 2022.
  • Verander de marktrente van 2% naar 3% en kies Reken.
    In het vakje onder "totaal" en "pot" in de rij "2174" staat nu het getal 68597748. Dwz Bij het einde van het pensioenfonds zit er nog veel geld in de kas
  • Verander de markrente terug van 0% naar 2% en kies Reken. Je krijgt de oude situatie terug.
  De verklaring is vrij simpel: Bij een bijdrage van 5% en een markrente van 2% is het systeem blijkbaar in evenwicht. Is bijdrage het zelfde en de markrente echter lager dan leidt het fonds verlies. In het omgekeerde geval maakt het fonds winst.
  Het probleem waar het eigenlijk omdraait is wat is de bijdrage als de markrente lager is om in evenwicht te zijn.
• Het verschil tussen "Blad1" en "Blad2" zit hem in de gemiddelde leeftijd
  In "Blad1" is de gemiddelde leeftijd in 2100 60 jaar en in "Blad2" 80 jaar. De mensen worden dus veel ouder. De bijdrage is nu 9,3% (was 5%) om te zorgen dat de pot precies nul is.
  De gemiddelde leeftijd in het jaar 2000 is 70 jaar en die wordt automatisch berekend.
• Het verschil tussen "Blad1" en "Blad3" zit hem in de pensioenleeftijd.
  In "Blad1" is de pensioen leeftijd 60 jaar en in "Blad3" 70 jaar. De bijdrage is nu 3.0% (was 5%) om te zorgen dat de pot precies nul is.
  De pensioen leeftijd in het jaar 2000 is 65 jaar en die wordt berekend.
• Het verschil tussen "Blad1" en "Blad4" zit hem in de loon index.
  In "Blad1" is de loon index 0% en in "Blad4" 1%. De bijdrage is nu 6,3% (was 5%) om te zorgen dat de pot precies nul is.

Wat meer in detail

• Als je "Blad1" selecteerd en je kijkt specifiek naar de 3 meest rechtse kolommen "kapitaal 1900", "kapitaal 2000" en "kapitaal 2100" dan zie je in kolom "kapitaal 1900":
  • dat er kapitaals opbouw plaatsvind van af 1925.
  • dat het maximum bereikt wordt in 1965 en daarna begint aftenemen
  • en dat 1974 het kapitaal dat deze leeftijd groep specifiek heeft opgebouwd nagenoeg nul is.
  Het zelfde geld in de kolom 2000 van af het jaar 2025 tot het jaar 2074 en in de kolom 2100 van af het jaar 2125 tot het jaar 2174.
  M.a.w iedere generatie zorgt ongeveer voor zich zelf; er is geen soldirateit tussen de generaties.
• Als je "Blad4" selecteerd (met alleen een hogere loon index) geeft het zelfde beeld.
  M.a.w ook hier geen solidariteit tussen de generaties.
• Als je "Blad2" selecteerd en je kijkt specifiek naar de 3 meest rechtse kolommen "kapitaal 1900", "kapitaal 2000" en "kapitaal 2100" dan krijg je een geheel ander beeld:
  • Als je naar kolom 1900 kijkt dan begint de opbouw in 1925 maar in 1974 is kapitaal dat deze leeftijd groep specifiek heeft opgebouwd niet nul. De oorzaak is dat hun bijdrage hoger is vergeleken met "blad1" maar hun pensioen het zelfde is. Zij bouwen op voor de volgende generaties.
  • Als je naar kolom 2000 kijkt dan begint de kapitaal opbouw vanaf het jaar 2025, het maximum ligt bij 2060 en dan neemt het af tot het jaar 2074. In feite wordt het kapitaal negatief. Dit komt omdat zij profiteren van de opgebouwde kapitalen in het verleden.
  • De kolom 2100 geeft ongeveer het zelfde beeld als kolom 2000. Ook deze leeftijds categorie profiteerd van de opgebouwde kapitalen in het verleden.
  M.a.w. in dit voorbeeld is er wel sprake tussen solidariteit tussen de generaties. De oplossing ligt om de bijdrage in de loop der jaren langzaam te verhogen beginnende bij 5% tot een bedrag dat zeker hoger ligt dan 9,3%.
• Als je "Blad3" selecteerd en je kijkt specifiek naar de 3 meest rechtse kolommen en je vergelijkt deze met "Blad2" dan krijg je een omgekeerd beeld omdat de gemiddelde bijdrage lager is dan 5%.
  • Als je naar kolom 1900 kijkt dan zie ja dat in 1974 het kapitaal negatief is. Hun pensioen is te hoog vergeleken met wat ze bijdragen m.a.w zij profiteren van de toekomstige generaties die ouder worden.
  • Dit blijkt als je naar kolom 2000 kijkt, waarbij het opgebouwde kapitaal in 2074 duidelijk positief is.
  • Het zelfde beeld ook in kolom 2100 kijkt, waarbij het opgebouwde kapitaal in 2174 ook weer duidelijk positief is.
  De oplossing ligt om de bijdrage in de loop der jaren langzaam te verlagen beginnende bij 5% tot een bedrag dat duidelijk lager ligt dan 3%.

De strategie "optimisation"

De bedoeling van de strategie "optimisation" is er voor te zorgen dat aan de eind van de rit, als alle deelnemers overleden zijn de pot nul is.
Er bestaan drie verschillende strategien:

1. Via de parameter "bijdrage %". Om deze strategie te kiezen dan doe je dat via de knop: Optimize bijdrage . Deze strategie is ook gekozen om de bijdrage te berekenen voor de voorbeeldeb van Blad1, Blad2, Blad3 en Blad4.
2. Via de parameter "target". Om deze strategie te kiezen dan doe je dat via de knop: Optimize target. Als je deze strategie kiest dan wordt de doelstelling van het fonds berekend. Dit is het percentage van het loon dat het fonds jaarlijks uitbetaald.
3. Via de parameter "M rente %". Om deze "strategie" te kiezen dan doe je dat via de knop: Optimize m rente. Deze "strategie" is vooral van theoretische waarde. Je kunt de markrente niet direct beinvloeden.

Commentaar

De voorbeelden van Blad1, Blad2, Blad3 en Blad4 zijn zeer kunstmatig. Ze zijn bedoelt om een inzicht te krijgen in de complexiteit van het huidige pensioenstelsel. De werkelijkheid is heel anders. De pensioen leeftijd is bekend, maar je weet niet hoe de leeftijd opbouw is. Daarnaast is bijvoorbeeld ook de markrente een grote onbekende. Het gevolg is dat het uiterst moeilijk is om de juiste bijdrage te bepalen waarbij je aan een bepaalde garantie wilt voldoen.

Zie ook het commentaar bij artikellen: (12), (19), (20), (21) en (23) (vooral de drie laatste)

Feedback

Terug naar: Economie, Banken, Pensioenen en de Crisis 9 Vragen
Terug naar de start pagina: Inhoud van dit Document